Uit je hoofd en in je handen

Kijk naar wat je wilt tekenen. Volg de lijnen die je ziet te volgen met je ogen. Zet je potlood op het papier en laat je hand je ogen volgen zonder op je papier te kijken. Teken iedere lijn die je ziet, ieder bobbeltje, ieder krasje. Deze oefening – de blinde contourtekening – kom je in veel tekenboeken tegen. Het is bij uitstek een geschikte oefening om uit je hoofd en in je handen te komen. Ik houd er wel van.

Zelf gebruik ik de oefening vaak als eerste verkenning van een onderwerp, als intekenen, maar soms ook als ik vast loop en merk dat ik te veel bezig ben met wat het moet worden. Als ik gelijk al start met gummen. Door mijn ogen op het onderwerp te houden en niet op mijn tekening, haal ik even de druk eraf. Na een minuut ben ik vaak al klaar. Een minuut voelt dan soms zelfs lang.

Bergbeklimmen
Afgelopen week bij London Drawing moest ik een blinde contourtekening van mijn gezicht maken. We kregen vier minuten. Zo lang had ik het nog niet eerder gedaan. Vier minuten leek me echt zeeën van tijd. Tijdens het volgen van de lijnen van mijn gezicht voelde ik geen haast, dus volgde ik rustig allerlei lijnen, die ik bij een snellere versie overgeslagen had. Ik liet mijn potlood kabbelen langs de verschillende lijnen in mijn kin en alle haren van mijn wenkbrauwen.

De man die de blinde contourtekening geïntroduceerd heeft in de tekenles – Kimon Nicolaides – adviseerde om nog veel meer tijd te nemen. ‘Een contourtekening is als het beklimmen van een berg in plaats van het eroverheen vliegen’, zo schrijft hij in The Natural Way to draw. Hij noemt een contourtekening van vijf tot tien minuten ‘snel’. Meestal geeft hij je een half uur voor de opdracht, maar hij daagt je ook uit om een sessie van vijf (!!) uur te doen.

Voelen met je potlood
Nicolaides beschrijft het proces als volgt: beeld je in dat je de randen van de vorm raakt met je potlood om zo nog een extra zintuig in te schakelen tijdens het oefenen. Wacht tot je het echt voelt voordat je gaat tekenen en beweeg dan langzaam je oog langs de contour en haal je potlood langzaam over het papier.

Ik was verbaasd door het resultaat van mijn vier minuten schets. Het is een echt gezicht geworden in een zoekende, voelende lijn. Het resultaat raakt me. Ik vind het op de een of andere manier een heel eerlijke tekening. Ik ben benieuwd wat er gebeurd als je net als Nicolaides voorstelt, nog veel langer de tijd neemt om rustig de figuur af te tasten met je potlood. Ik ga het proberen (een half uur dus hè, geen vijf uur. Je kan ook overdrijven).