inspiratie,  landschap,  les,  olieverf

Schilderen met grootse gebaren

Ongeveer een maand geleden brachten we met De Toets een bezoek aan de impressionistische schilder Jan Pieter Foppen, afgelopen vrijdag kwam hij naar ons om een workshop te geven. We moesten een doek van 50×60 cm meenemen en een foto van een favoriet vakantiemoment. Ik koos (weer) voor een Schotland foto met stenen, maar wel net een andere uit de serie. Ik had er veel zin in en werd niet teleurgesteld: het bleek een fantastische ochtend.

Na een eerste rondje koffie begonnen we het doek in één kleur te schilderen met acryl. We moesten naar onze foto kijken en dan een kleur uitkiezen die paste bij het gevoel dat de foto oproept. Het gaat er niet om de foto na te schilderen, maar om dat wat je erbij voelt vast te leggen. Mijn foto deed me denken aan het samen zijn met mijn gezin maar ook aan de vrijheid en de ruimte het weidse landschap. Het werd een warme kleur, maar ook een beetje stevig en aanwezig, maar ook weer niet te hard. Ik koos voor een warme kleur paars, die ik zelf meng.   

Op deze onderlaag moesten we met enkele lijnen de opzet van de voorstelling zetten. ‘Probeer het landschap schematisch te bekijken,’ vertelde Jan Pieter Foppen, ‘Uit welke blokken bestaat je foto? Verdeel je doek in grote vlakken en dan gewoon gaan schilderen.’ En schilderen, daar ben ik dus meerdere keren op gewezen, doe je vanuit de schouder en niet vanuit de pols.: ‘Maak grote gebaren.’ Tekenen doe je vanuit de pols, schilderen vanuit de schouder.

Ik mocht gelukkig het doek met olieverf beschilderen en hoefde niet met acryl verder. Ik zette de lijnen voor de lucht, de bergenrijen en de stenen op de voorgrond erin. ‘Zie het als het inrichten van een kamer,’ zo legde Jan Pieter Foppen het ons uit, ‘Als je een kamer inricht, begin je ook met de grote meubels. Later zet je pas de bijzettafels erbij en uiteindelijk de kussentjes en de kaarsen.’

Niet invullen
Met cerulean blue en wit begon ik de lucht erin te zetten. Daaronder een wat donkerder vlak voor de bergen in de achtergrond. Jan Pieter kwam voorbij: ‘Niet invullen,’ wees hij, ‘je moet blijven schilderen.’ Dat is hetzelfde als wat me bij de NAU gezegd werd. Daar waar ik mezelf net aangeleerd heb om eerst de grote vlakken een kleur te geven, krijg ik nu het advies om bepaalde kleurverschillen gelijk mee te nemen.

Dat voelt dichterbij mijzelf en vrijer. Het is een beetje een opluchting. Ik houd van de kleurnuances die er dan kunnen ontstaan. De olieverf vermengd zich dan ook mooi met elkaar. Ik moet wel even nadenken hoe dit zich dan verhoudt met mijn pogingen om meer van te voren te mengen en zo de kleuren minder smoezelig te laten worden.  

Ik merk dat ik een aantal dingen kan doen om te zorgen dat mijn kleuren helder genoeg blijven. Als eerste moet ik mijn palet schoner houden en ook regelmatig een schoon penseel nemen. Ik moet op zoek naar een groter en beter palet, want nu heb ik altijd te weinig ruimte. En ik moet iets gedisciplineerder werken. Nu heb ik soms aan het eind nog behoefte aan een kleur, die ik dan al helemaal kwijt ben omdat ik er te weinig van gemaakt heb of het vervuild heb met andere kleurtjes. Ander belangrijk punt: ik moet op tijd stoppen met nieuwe streken door de natte olieverf te zetten.

Aan het einde van de workshop ben ik heel tevreden over hoe het gaat. Ik merk dat ik gelijk te voorzichtig wordt en dat ik daardoor geen stevige streken meer maak. De verf begin door elkaar te lopen. Ik kan beter stoppen. Gelukkig is het dan ook tijd. Ik heb het gevoel alsof ik dit schilderij dicht bij me ligt. Ik ben blij met de compositie en vooral met de sfeer die het werk uitstraalt. Sommige beslissingen moet ik nog duidelijker nemen.

Het was erg leuk om bij de nabespreking te zien hoe verschillend iedereen het heeft aangepakt. De één schilderde een kapperszaak in India, de ander een donker bos waar het licht heel mooi door valt, het strand, een zonsondergang, mensen in een kleedkamer en een boerderij om maar wat verschillende onderwerpen te noemen. Allemaal anders en allemaal anders geschilderd. Ik krijg het advies om het werk nu te laten drogen en dan (inderdaad) iets meer details en definitie aan te brengen. ‘Nu afmaken,’ zegt Jan Pieter Foppen, ‘En dan niet bang zijn om het alsnog te laten mislukken. Een paar details er nog bij zetten. En niet tekenen maar schilderen.’

Het gerucht gaat dat Jan Pieter Foppen misschien in het najaar nog een keertje terug komt. Ik houd de sneltoets in de gaten, want ik ga me zeker opgeven!

One Comment

Leave a Reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *