Waarom zou je je werk een titel geven?

Toen ik kunstgeschiedenis studeerde, moest ik een heleboel schilderijen uit mijn hoofd leren: kunstenaar, jaartal, stroming én titel. Eentje die me nog bij staat is The bride stripped bare by her bachelors, even van Marcel Duchamp. Een wonderlijk mooie titel die bij mij meer is blijven hangen dan het werk zelf. Wat is eigenlijk de functie van een titel? En hoe kies je de juiste?

Terugkijkend op al die schilderijen die ik vroeger moest kennen, waren dat vooral veel beschrijvende titels: heel veel Maria met kindjes, Kruisigingen en Grafleggingen. Namen van mensen die afgebeeld waren (koningen, pausen et cetera), plaatsbepalingen, mythologische figuren en verhalen. Pas wanneer kunstenaars meer hun eigen (innerlijke) wereld gaan afbeelden zie je dat er veel meer verschillende titels komen. Dat werd lastiger uit mijn hoofd leren 😉

Museumbezoekers zie je altijd naar het bordje duiken. Ze willen graag meer informatie over wat de kunstenaar heeft bedoeld en de titel is daarvoor een belangrijke indicator. ‘Zonder titel’ kan dan een beetje teleurstellend zijn. Nu is dat natuurlijk niet echt een reden om je werk een titel te geven. De redenering: ‘Laat de kijker maar ZELF kijken en beslissen wat het voor hem betekend’ is zeer legitiem. Maar… het schijnt dat werken MET een titel beter verkopen en beter vindbaar zijn op internet (mits de titel origineel genoeg is).

Je kunt met een titel een extra betekenislaag aan je kunstwerk meegeven. Dat geldt zowel voor abstract als voor figuratief werk. Je kunt een vrouw bij een zwembad Vrouw bij zwembad noemen maar ook Alleen op vakantie. Bij dit laatste titel krijg je als kijker gelijk allerlei associaties bij het schilderij. Een abstract schilderij met roze en zwart ga je anders bekijken als je de titel Loerende duisternis vervangt voor Verwachting. Een titel inspireert, verhelderd, stuurt, verward of prikkelt.

Het beste zijn titels die een extra (emotionele of verhalende) laag aan je werk toevoegen. Probeer daarin voorbij clichés te denken. Je wilt je werk ook niet plat slaan met een titel als Hoop of Liefde (wat ik persoonlijk erger vind dan Zonder titel). Nog even terug naar dat schilderij van die vrouw die Alleen op vakantie is. Dat roept vragen op: waarom is ze alleen op vakantie? Is ze eenzaam? Is haar man overleden? Wat is er aan de hand? Dat prikkelt veel meer dan Liefdesverdriet.  

Het blijkt slim te zijn om een lijstje aan te leggen met woorden die je mooi vindt, met titels of zinnen uit boeken, liedjes of gedichten. Je weet niet wanneer en zelfs niet OF je ze ooit gaat gebruiken. Maar het geeft je alleen al een idee wat je mooi vind. En je zult zien dat er vanzelf werken en titels bij elkaar gaan komen. 

Zelf weet ik soms al vrij snel een titel, maar meestal verzin ik er pas eentje als ik de afbeelding van het werk in de computer aan het zetten ben. Trots ben ik op Soldier on bij die monoprint met wegrennende soldaten en Blue voor een werk dat ik net gemaakt heb (met blauwe vormen die een beetje hangen). De tekening hierboven heet 4 is a crowd omdat ik ben begonnen met het tekenen van vier personen.

Ik denk dat ik nog wel wat creatiever kan zijn (zeker ook omdat ik tekst in het algemeen ook belangrijk vind). Wandelen in Wales I, II en III is misschien wel wat te saai. Ik ga voor mijn scrap serie meer proberen te verzinnen dan dat!