Teken mee: versimpel het landschap

De afgelopen maanden heb ik veel landschappen geschilderd. Wat ik daarbij merk is dat ik het nog steeds lastig vind om de belangrijkste elementen te filteren uit alle details die er te zien zijn. En hoewel het me niet altijd lukt om de challenge ook helemaal tot een goed einde te brengen, lijkt het me toch nuttig (en leuk) om te oefenen in het vereenvoudigen van het landschap.

Eigenlijk heb je aan één lijn of één vlak genoeg om te suggereren dat het om een landschap gaat. Als je alleen een horizontale lijn trekt (1), zal de eerst associatie voor de meeste mensen die met de horizon zijn. Als je meerdere lijnen trekt, met naar beneden toe meer ruimte tussen die lijnen krijg je gelijk diepte (3). Met blokken werkt het nog sterker: een blauw blok boven een lijn wordt gelijk lucht (2), een vorm eronder land (4).

Ik wil meer verbinding met het landschap dat ik voor me zie (IRL of door een foto). Ik wil dat landschap niet één op één overnemen, maar ik wil er ook weer niet zoveel van afwijken dat het helemaal niet meer te herkennen is. Een vraag die me bezig houd is: hoeveel kan ik weglaten? Wat is voor mij een goed middelpunt tussen die twee uiterste?

In mijn zoektocht naar dat punt, lijkt het me interessant om wat meer de randen aan de kant van de abstractie op te zoeken. Niet dat ik abstract wil schilderen (stel je voor), maar voor een oefening lijkt het me wel goed om mezelf te dwingen meer weg te laten dan ik in eerste instantie zou doen. Gewoon om mezelf net wat verder te pushen. Ook in het maken van keuzes. Want welke vlakken en lijnen kun je echt niet missen uit het landschap dat je wilt vastleggen?

Een landschap kun je voor het schilderen ontleden in de belangrijkste vlakken en lijnen. Welke grote elementen zie je op de voorgrond, in het midden én in de achtergrond? En welke vallen er het meeste op? Welke belangrijke lijnen zijn er? Zowel horizontaal als verticaal en misschien diagonaal? Horizontale lijnen zijn vaak het makkelijkste: je krijgt de horizon cadeau en bijvoorbeeld de bovenkant van de bomenrij. Maar alleen horizontale lijnen maken een landschap een beetje saai. En daar waar de belangrijkste horizontale lijn de belangrijkste verticale lijn kruist, daar wordt het oog van de kijker heen getrokken. Wat is daar te zien?

Wat is de challenge?

Kies een landschap. Je kunt buiten tekenen, het landschap wat je voor je ogen ziet als uitgangspunt nemen, je kunt je eigen foto’s nemen of je kunt gebruik maken van de foto’s die ik zelf wil gaan gebruiken. Die staan in de Facebook groep in een album. Ik heb 12 foto’s die ik zelf gemaakt heb uitgekozen.

Bestudeer het landschap dat je hebt uitgekozen. Stel jezelf de vragen die hierboven staan. Wat zijn de belangrijkste lijnen en vlakken? Geef dit landschap nu weer in maximaal drie vlakken en vijf lijnen. Ik probeer daarbij de essentie van het landschap te bewaren. Maar misschien is dat voor jou wel veel minder van belang. Probeer voor jezelf na te gaan wat je mooi vind en waarom. Ben ook benieuwd hoe ik daar over vier weken over denk.

Je kunt verschillende materialen gebruiken. Aquarel, acryl, gouache, pastel. En waarom niet één vlak van collage materiaal? Of alle drie? Of de lijnen met houtskool over aquarel vlakken. Het kan in zwart wit en verschillende grijstinten, maar ook in verschillende kleuren. Leef je uit, probeer nieuwe dingen. Ik heb geen tijdslimiet voor deze opdracht verzonnen, maar het lijkt me er wel eentje die niet al te lang hoeft te duren. Doe het ook gewoon nog een keertje: als je niet tevreden bent, maar ook als je nieuwsgierig bent wat je nog meer zou kunnen doen. Blijf er niet in hangen.

Bij mijn eerste poging rolden er zo vijf variaties uit mijn handen. De eerste drie zie je hierboven. Ik heb in alle drie de nadruk een beetje verschoven. Eigenlijk vind ik ze alle drie te weinig een landschap vergeleken de zwarte die je helemaal bovenaan ziet. Bij de zwarte heb ik duidelijker een keuze gemaakt voor een deel van de foto.

Als je klaar bent, kijk dan nog een keer naar je tekening(en). Wat vind je mooi en wat niet? Zijn er nog lijnen en vlakken die weg kunnen? Kun je nog eenvoudiger werken terwijl je landschap nog steeds een landschap is? Als dat kan, dan maak je nog een tekening. Ik ben heel benieuwd wat dit kan opleveren 😊